Een mondkapje is tijdens de coronapandemie in overheidsgebouwen verplicht. Het ‘lapje’ katoen, nylon of polyester over neus en mond houdt speekseldruppels tegen die virus kunnen bevatten. Kleinere druppeltjes, de aerosolen, worden alleen effectief tegengehouden door medische of FFP2-maskers, die gedragen worden door artsen en verpleegkundigen in ziekenhuizen rondom Covid-19 patiënten. Ze bestaan uit diverse lagen speciaal gesponnen en samengeperste kunststoffen geproduceerd door de chemische industrie.

Download de infographic Chemie aan de basis van de democratie

Tijdens de coronapandemie worden klinken en tafeltjes extra schoongemaakt met reinigingsmiddel dat ziekteverwekkers verwijdert. Het spreekgestoelte wordt na elke spreker door de bode gepoetst met een desinfectiemiddel dat bacteriën en virussen doodt. Ook hangen overal dispensers met desinfecterende handgel. Desinfectiemiddelen bevatten meestal alcohol (ethanol en/of propanol, minstens 70  procent), soms ook andere werkzame stoffen. Propanol en ethanol worden gemaakt uit aardolie door petrochemische bedrijven, maar er is ook bio-ethanol gemaakt van suikers uit mais of graan.

Wie zijn haar blondeert haalt de natuurlijke kleur eruit. Blonderingsmiddel bevat waterstofperoxide die het haarpigment melanine oxideert (‘verbrandt’). Zonder melanine is haar kleurloos. Erg oude mensen krijgen vaak spierwit haar omdat de aanmaak van melanine bij het ouder worden afneemt. Haarverf en kleurshampoo werken anders: die bedekken het haar met een kleurstof.

Ondanks het digitale tijdperk is de Tweede Kamer een grootverbruiker van papier. Papier bestaat grotendeels uit samengeperste cellulosevezels. Die worden gewonnen uit oud papier (na ontinkten) of uit hout. Om ze uit hout ‘los te weken’ zijn natriumhydroxide (‘loog’) en natriumsulfide nodig. Om helderwit papier te krijgen, worden de vezels gebleekt met zuurstof, waterstofperoxide of ozon. Papier krijgt vervolgens nog vaak een ‘strijklaag’ die het oppervlak glad en mat of glimmend maakt, die bestaat uit krijt (calciumcarbonaat) in een mengsel van bijvoorbeeld polyvinylalcohol, polyurethaan, latex en zetmeel. De inkt is een complexe mix van pigmenten vermengd met kunsthars, oliën en andere stoffen om de inkt snel te laten drogen en goed te laten hechten.

De kleurrijke wandpanelen zijn van kunstenaar Rudi van de Wint. Hij gebruikte maar liefst zeventien lagen olieverf. Deze klassieke verf bestaat grotendeels uit natuurlijke lijnzaadolie. De pigmenten zijn deels natuurlijk, deels synthetisch. Kleurstoffen waren de allereerste chemische producten. Ze brachten letterlijk kleur in de wereld: opeens was een veel breder kleurpalet beschikbaar voor muren, kleding en papier. Synthetische kleurstoffen vervingen eerst dure natuurlijke kleurstoffen, later vooral toxische, zoals cadmiumpigmenten.

De meeste brillenglazen en alle contactlenzen zijn tegenwoordig gemaakt van kunststof: lekker licht en vrijwel onbreekbaar. Het brillenglas is polymethylmethacrylaat (‘perspex, plexiglas’) of polycarbonaat. Harde lenzen zijn ook gemaakt van polymethylmethacrylaat, zachte lenzen van siliconen. Om brillenglas te ontspiegelen wordt er een laagje opgedampt van kwarts, magnesiumfluoride en/of fluorpolymeren.

Als de Tweede Kamer een afspiegeling is van de Nederlandse bevolking, halen de 150 Kamerleden jaarlijks gezamenlijk 2250 recepten bij de apotheek. De drie meest voorgeschreven medicijnen zijn de pijnstiller diclofenac, de cholesterolverlager simvastine en de maagzuurremmer omeprazol. Zelf koopt de gemiddelde Nederlander bij de drogist nog paracetamol en een potje multivitaminen. Al deze geneesmiddelen worden door de farmaceutische industrie geproduceerd, grotendeels uit aardolie met hulp van moderne chemie en biotechnologie.

De zaal is gebouwd in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De constructie is van gewapend beton: beton versterkt met staaldraad. De chemie van beton zit vooral in het cement. Dat wordt gemaakt door kalksteen bij hoge temperaturen te verhitten. Het wordt zo omgezet in silicaten. Op de bouwplaats wordt het cement gemengd met water, zand en grind. De silicaten reageren langzaam met het water – het beton hardt uit – en bindt zo alle bestanddelen tot een hard, sterk materiaal.

De vloer is bedekt met een groen tapijt van zuiver scheerwol versterkt met 20 procent slijtvast en sterk nylon. Nylon of polyamide kent iedereen van de panty’s. Maar ook (klim)touw, tandenborstelharen, klittenband, regenjassen, flosdraad en visnetten zijn van nylon. Net als de Amerikaanse vlag die Neil Armstrong in 1969 op de maan plantte. Speciale nylonsoorten zoals Kevlar zijn zo sterk dat er kogelwerende vesten van worden gemaakt. De meest gebruikte soort is nylon-6. De grondstof daarvoor is caprolactam, dat weer wordt gemaakt uit cyclohexaan. En die stof maakt de chemische industrie weer uit benzeen, een bestanddeel van ruwe aardolie.

Kleding bevat steeds vaker kunstvezels zoals nylon, polyester, viscose en elastaan. Juist een combinatie van kunst- en natuurvezels zorgt voor sterke, prettig zittende kleding. Kunstvezels op basis van aardolie, zoals polyester, zijn goedkoper en ook duurzamer dan katoen in termen van CO2-uitstoot, water- en landverbruik. De chemische industrie levert ook verfstoffen voor textiel en zorgt met wasmiddelen, wasverzachter en vlekverwijderaars voor schone kleding.

De blauwe stoelbekleding is van leer. Voordat de runderhuiden geschikt waren als bekleding, zijn ze gelooid en geverfd. Voor het looien zijn zouten, loog, zuren, polyfenolen en chroom(III) nodig. De leerchemicaliën zorgen ervoor dat de lederlaag van de huiden bloot komt te liggen en wordt ‘gefixeerd’. Een huid bestaat uit sterke eiwitvezels, maar zou zonder looien langzaam vergaan.

Een politicus moet fris, krachtig en deskundig ogen. Die indruk kan worden versterkt met vuurrode lippen, een lekkere geur en wat camouflage voor wallen of grijze haren. Cosmetica, parfums en andere verzorgingsproducten bevatten natuurlijke maar ook synthetische ingrediënten: verzorgende vetten en oliën, geur- en kleurstoffen en hulpstoffen die zorgen voor de juiste vloeibaarheid, smeerbaarheid en houdbaarheid.

Laptop, tablet, notebook of smartphone zijn onmisbaar voor een politicus anno 2021. Die moet immers 24/7 het nieuws volgen, bereikbaar zijn en contact houden met de achterban. De apparatuur werkt dankzij klassieke en bijzondere materialen. Denk aan de halfgeleiders in de transistoren, vloeibare kristallen in het scherm, complexe lithiumionen in de oplaadbare batterij, maar ook aan de koperen stroomdraad in de ‘oortjes’ omhuld door isolerend pvc.

Wij maken gebruik van cookies met als doel de website te verbeteren. Klik hier voor ons cookie beleid.